Underground

home *** CD-ROM | disk | FTP | other *** search

/ Underground / Underground CD1.iso / other / how-to.pl / Install-HOWTO.pl.txt < prev next >

Wrap

Text File | 1997-11-25 | 61.1 KB | 1,585 lines

Instalacja Linuxa na podstawie The Linux Installation HOWTO by Eric S. Raymond v4.3, 10 December 1996 wersja polska piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl <mailto:piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl> w1.0 Luty 1997 Niniejszy dokument obja╢nia w jaki spos≤b zdobyµ i zainstalowaµ Lin¡ uxa. Wszyscy rozpoczynaj▒cy przygodΩ z Linuxem powinni rozpocz▒µ czy¡ tanie dokumentacji Jak To Zrobiµ (HOWTO) od tego w│a╢nie dokumentu. ______________________________________________________________________ Table of Contents 1. Wprowadzenie 1.1 Dlaczego powsta│ ten dokument 1.2 Inne ╝rod│a informacji 1.3 Nowe wersje tego dokumentu 1.4 Uwagi i poprawki 2. Ostatnie zmiany 3. Zanim zaczniesz 3.1 Wymagania sprzΩtowe 3.2 Wymagane zasoby dyskowe i wsp≤│istnienie z innymi systemami 3.3 Wyb≤r dystrybucji Linuxa 4. Kr≤tki opis instalacji 4.1 Basic Installation Steps 4.2 Podstawowe elementy zestawu instalacyjnego. 5. Szczeg≤│owy opis procesu instalacji 5.1 Przygotowanie siΩ do instalacji 5.2 Tworzenie dyskietek startowych 5.3 Zmiana partycji na dyskach z zainstalowanym DOSem/Windowsami 5.4 Tworzenie partycji dla Linuxa 5.4.1 Podstawowe inforamacje o partycjach 5.4.2 Rozmiary partycji 5.5 úadowanie dysku startowego (boot disk) 5.6 Korzystanie z dyskietk▒ z g│≤wnym systeme plik≤w (root disk) 5.6.1 Instalacja w trybie tekstowym lub graficznym (X) 5.6.2 Korzystanie z 5.6.3 Czynno╢ci po przydzieleniu partycji 5.7 Instalacja pakiet≤w z oprogramowaniem 5.8 Po zinstalowaniu pakiet≤w z oprogramowaniem 5.8.1 LILO, LInux LOader czyli │adowacz Linuxa 5.8.2 Tworzenie dyskietki startowej (opcjonalnie) 5.8.3 Dodatkowa konfiguracja systemu 6. úadowanie nowo zainstalowanego systemu 7. Po pierwszym uruchomieniu Linuxa 7.1 Bycie administratorem systemu 7.2 Wybrane konsiguracje LILO 8. Uwagi administracyjne 8.1 Warunki korzystania 8.2 PodziΩkowania 9. Od t│umacza ______________________________________________________________________ 1. Wprowadzenie 1.1. Dlaczego powsta│ ten dokument Linux jest darmow▒ implementacj▒ systemu UNIX, zdoln▒ pracowaµ na niedrogich komputerach osobistych (powsta│ na koputerach PC386, w chwili obecnej mo┐na go uruchomiµ na 486, 586, Pentium PowerPC, SunSparc i DEC Alpha). Obs│uguje szeroki zbi≤r r≤znego rodzaju oprogramowania w│▒czaj▒c w to X Window, Emacs, sieµ TCP/IP (SLIP/PPP) i wiele innych aplikacji. Zak│adamy, ┐e wiesz ju┐ co nieco o Linuxie, przynajmniej tyle, ┐e istnieje, a teraz chcesz siΩ dowiedzieµ jak najwiΩcej o samej instalacji. Skoncentrujemy siΩ na wersji dla komputer≤w PC, kt≤ra jest najbardziej popularna, lecz wiele z zamieszczonych poni┐ej informacji dotyczy r≤wnie┐ komputer≤w PowerPC, Alpha i Sparc. 1.2. Inne ╝rod│a informacji Je╢li nigdy nie s│ysza│e╢ o Linuxie, jest kilka miejsc, gdzie mo┐na znale╝µ podstawowe informacje o systemie. Poszukiwania nale┐y rozpocz▒µ od strony domowej Projektu LDP, kt≤r▒ mo┐na znale╝µ pod adresem <http://sunsite.unc.edu/mdw/linux.html>. Najnowsz▒ wersjΩ niniejszego dokumnetu mo┐na znale╝µ pod adresem <http://www.ippt.gov.pl/~ppogorze/linux/JTZ/html/Install- HOWTO.pl.html> Najnowsz▒ wersjΩ angielsk▒ zanjdziesz tutajhttp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/docs/HOWTO/Install-HOWTO <http://sunsite.unc.edu/pub/Linux/docs/HOWTO/Install-HOWTO>. Czytanie powiniene╢ rozpocz▒µ od przejrzenia informacji zawartej w takich dokumnetach jak: Linux INFO-SHEET i Linux META-FAQ. Dokument `Linux Frequently Asked Questions' zawiera wiele popularnych pyta± (i odpowiedzi!) na temat Linuxa -- nowi u┐ytkownicy musz▒ go przeczytaµ. Pomoc mo┐esz r≤wnie┐ znale╝µ w grupie Usenet News pl.comp.os.linux <news://pl.comp.os.linux>. Projekt Dokumentacji Linuxa (LDP), przygotowuje zestaw podrΩcznik≤w i ksi▒┐ek o Linuxie, wszystkie z nich s▒ swobodnie rozpowszechniane w sieci i dostΩpne na stronie domowej projektu LDP. Ksi▒┐ka ``Linux Installation and Getting Started'' jest kompletnym przewodnikiem opisuj▒cyn jak zdobyµ, zainstalowaµ i korzystaµ z Linuxa. Zawiera kompletne wprowadzenie do u┐ytkowania i prowadzenia systemu oraz o wiele wiΩcej inforamcji ni┐ przedstawiono tutaj. Mo┐esz j▒ przegl▒daµ lub pobraµ kopiΩ ze strony domowej projektu LDP. 1.3. Nowe wersje tego dokumentu Nowe wersje "Instalacja Linuxa - jak to zrobiµ" bΩd▒ okresowe wysy│ane na listΩ pl.comp.os.linux.odpowiedzi <news:pl.comp.os.linux.odpowiedzi>. BΩdzie r≤wnie┐ umieszczana w r≤┐nych archiwach WWW i FTP dotycz▒cych Linuxa, w│▒czaj▒c stronΩ domow▒ LDP. Ostatni▒ wersjΩ tego dokumentu mo┐na zawsze znale╝µ pod adresem <http://www.ippt.gov.pl/~ppogorze/Linux/JTZ/html/Install- HOWTO.pl.html>. 1.4. Uwagi i poprawki Je╢li masz jakiekolwiek uwagi lub poprawki do tego dokumnetu, proszΩ nie wahaj siΩ napisaµ do piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl <mailto:piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl>. Jestem otwarty na wszelkie uwagi, r≤wnie┐ te krytyczne. Je╢li znajdziesz jaki╢ b│▒d w tym dokumencie, proszΩ powiadom mnie o tym, abym m≤g│ go poprawiµ w nastΩpnej wersji. DziΩkujΩ. ProszΩ nie przysy│ajcie mi pyta±, jak sobie poradziµ z k│opotami ze sprzΩtem jakie napotkali╢cie w czsie instalacji. Zapoznajcie siΩ z ``Linux Installation and Getting Started'', informujcie producenta lub szukajcie pomocy w grupie pl.comp.os.linux <news:pl.comp.os.linux>. Ten dokument ma byµ zwiΩz│ym ╝r≤d│em informacji o zwyk│ej instalacji -- w przygotowaniu jest dokument po╢wiΩcony problemom, jakie napotykacie w czasie instalacji. 2. Ostatnie zmiany ╖ Dodana lista czynno╢ci do wykonania przed instalacj▒ ╖ W czΩsci dotycz▒cej podzia│u na partycje dodano uwagi o problemach z LILO i BIOSem ╖ Wprowadzono wiele odno╢nik≤w do inych dokument≤w 3. Zanim zaczniesz Zanim zaczniesz instalowaµ Linuxa muszisz byµ absolutnie pewien, ┐e komputer na kt≤rym chcesz to zrobiµ jest do tego odpowiedni, oraz zdecydowaµ siΩ, kt≤r▒ dystrybucjΩ chcesz zainstalowaµ. 3.1. Wymagania sprzΩtowe Jakiego rodzaju komputer jest potrzebny do urchomienia Linuxa? Dobre pytanie. Wymagania sprzΩtowe zmieniaj▒ sie okresowo, ListΩ sprzΩtu, kt≤ry pracuje pod Linuxem mo┐na znale╝µ w Linux Hardware-HOWTO <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Hardware-HOWTO.html>. Inny spis mo┐na znale┐µ w Linux INFO-SHEET, <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/INFO-SHEET.html>. W przypadku komputera, wydaje siΩ, ┐e przyk│adowa konfiguracja mo┐e wygl▒daµ nastΩpuj▒co: Jakakolwiek p│yta ISA, EISA, VESA Local Bus lub PCI, 80386, 80486, Pentium lub P-6. Aktualnie architektura MicroChannel (MCA) jak▒ mo┐na znale╝µ w komputerach IBM PS/2 nie jest obs│ugiwana. Dowolny procesor od 386SX do P-6 bedziΩ dzia│a│. Koprocesor nie jest potrzebny, choc warto go mieµ. Potrzebne jest co najmniej 4MB RAM. Linux potrafi pracowaµ nawet z 2MB RAM, lecz wiekszo╢µ instalacji i oprogramowania wymaga 4MB (RedHat do instalacji potrzebuje 8MB, potem dzia│a na 4MB). Je╢li planujesz pracΩ pod X Window, proponujΩ 8, lub 16MB RAM. Oczywi╢cie niezbΩdny jest twardy dysk, oraz standardowy kontroler dyskowy AT. Wszystkie dyski i sterowniki typu MFM, RLL i IDE bΩd▒ pracowaµ poprawnie. Linux potrafi pracowaµ z wieloma dyskami i sterownikami standardu SCSI. WiΩcej informacji na ten temat oraz na temat samego SCSI mo┐na znale╝µ w Linux SCSI-HOWTO. Je╢li budujesz komputer od zera, specjalnie dla Linuxa, dodatkowy koszt przeznaczony na zakup urz▒dze± SCSI jest warty zwiΩkszenia osi▒g≤w systemu i jego niezawodno╢ci. Bedzie niezbΩdny napΩd 3.5". Choµ napΩdy 5.25" sa obs│ugiwane przez Linuxa, s▒ one coraz mniej popularne i nie mo┐na liczyµ, ┐e uda siΩ znale╝µ dystrybucje przeznaczone na takie dyskietki. (Bardzo okrojony Linux mo┐e byµ uruchomiony na jednej dyskietce, lecz jego przydatno╢µ sprowadza siΩ jedynie do sytuacji awaryjnych lub w│a╢nie do samej instalacji nowego systemu.) Potrzebna jest r≤wnie┐ karta grafiki snadardu MDA, Hercules, CGA, EGA, VGA, lub Super VGA oraz odpowiedni monitor. Og≤lnie rzecz bior▒c je╢li karta grafiki i monitor pracuj▒ pod MS-DOSem to powinny r≤wnie┐ pracowaµ pod LinuxΩm. Je╢li jednak planujesz uruchamiaµ X Window, istniej▒ dodatkowe ograniczenia dotycz▒ce obs│ugiwanych kart graficznych. WiΩcej na ten temat mo┐na znale╝µ w dokumencie Linux XFree86-HOWTO, <http://www.ippt.gov.pl/~ppogorze/Linux/JTZ/html/XFree86-HOWTO.pl.html> , kt≤ry zawiera inforamcje nt uruchamiania i wymaga± X Window. Przydatny jest r≤wnie┐ CD-ROM. Je╢li jest to CD-ROM typu ATAPI, SCSI lub "prawdziwy" IDE to nie powinno byµ ┐adnych k│opot≤w.(Uwa┐aj na tanie napΩdy reklamowane jako IDE, kt≤re nie s▒ do ko±ca prawdziwymi napΩdami IDE). Je╢li tw≤j CD-ROM wykorzystuje firmow▒ kartΩ rozszerzenia, mo┐e siΩ zdarzyµ, ┐e j▒dro, kt≤re znajduje siΩ na dyskietce instalcyjnej nie bΩdzie w stanie go rozpoznaµ, co uniemo┐liwi instalacjΩ z plytki CD. Rownie┐ napΩdy CD przy│▒czone do portu r≤wnoleg│ego nie bΩd▒ pracowaµ. Je╢li masz w▒tpliwo╢ci zaj┐yj do Linux CD-ROM HOWTO, <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/CD-ROM- HOWTO.html>, gdzie znajdziesz dok│adn▒ listΩ obs│ugiwanego sprzΩtu. Tak zwane urz▒dzenia "Plug'n'Play" mog▒ stanowiµ problem. Obs│uga tych urz▒dze± jest aktywnie rozwijana, lecz nie ma jej jescze w j▒drze 2.0.25. Na sczΩ╢cie zwykle jest to problem z kartami d╝wiΩkowymi lub sieciowymi kartami Ethernet. 3.2. Wymagane zasoby dyskowe i wsp≤│istnienie z innymi systemami Potrzebne jest wolne miejsce na twardym dysku. W zale┐no╢ci od tego jakie i ile oprogramowania planujesz zainstalowaµ mo┐e to byµ od 40 do 500 MB. WiΩkszo╢µ instalacji wymaga od 40 do 80 MB. Obejmuje to miejsce na oprogramowanie, swap (pamiΩµ wirtualn▒) i trochΩ wolnej przestrzeni dyskowej dla u┐ytkownik≤w. Mo┐na uruchomiµ Linuxa r≤wnie┐ na 10 MB lub mniej, lecz r≤wnie dobrze pe│na instalacja mo┐e zaj▒c ponad 500 MB. Ta wielko╢µ zale┐y g│≤wnie od ilo╢ci oprogramowania, kt≤re zainstalujesz i ile przestrzeni dyskowej zostanie przeznaczone dla u┐ytkownik≤w. Linux mo┐e wsp≤│istnieµ na tym samym dysku z innymi systemami operacyjnymi, takimi jak MS-DOS, Microsoft Windows czy OS/2. (W rzeczywisto╢ci mo┐esz mieµ nawet dostΩp do plik≤w DOSu, a nawet wykonywaµ niekt≤re niekt≤re programy DOSu po Linuxem). Innymi s│owy podczas podzia│u dysku na partycje, Linux, MS-DOS i OS/2 zyj▒ na w│asnych partycjach. WiΩcej inforamcji o takich mieszanych konfiguracjach p≤╝niej. Nie musisz uruchamiaµ MS-DOSu czy OS/2 aby m≤c u┐ywaµ Linuxa. Linux jest zupe│nie innym, niezale┐nym systemem operacyjnym i jego instalacja i u┐ytkowanie nie zale┐y od innych system≤w. Podsumowuj▒c, minimalny zestaw dla Linuxa nie jest znacz▒co wiΩkszy od tego wymaganego przez sprzedawane dzisiaj sytemy MS-DOS lub Windows 3.1 ( i jest du┐o mniejszy od minimalnego zestawu potrzebnego do uruchomienia Windows 95!). Je╢li posiadasz 386 lub 486 z co najmniej 4MB RAM, to bΩdziesz szczΩ╢liwy pracuj▒c pod Linuxem. Linux nie wymaga du┐ej ilo╢ci przestrzeni dyskowej, pamiΩci czy mocy procesora. Matt Welsh, cz│owiek, kt≤ry zapocz▒tkowa│ ten dokument u┐ywa│ Linuxa na komputerze 386/16 MHz. (najwolniejszy komputer jaki mo┐na zdobyµ) z 4 MB RAM i byµ ca│kiem z tego zadowolony. Im wiΩcej chcesz robiµ tym wiΩcej potrzebujesz pamiΩci, lepszego procesora. Z naszego do╢wiadczenia wynika, ┐e 486 z 16 MB RAM pracuj▒ca pod Linuxem jest lepsza od kilkunastu modeli drogich stacji roboczych. 3.3. Wyb≤r dystrybucji Linuxa Zanim bΩdziesz m≤g│ rozpocz▒µ instalacjΩ Linuxa, musisz siΩ zdecydowaµ na jedn▒ z dostΩpnych ``dystrybucji'' Linuxa. Nie ma jednej, standardowej dystrybucji Linuxa -- istnieje ich wiele. Ka┐da z nich ma w│asn▒ dokumentacjΩ i instrukcjΩ instalacji. Dystrybucje Linuxa s▒ dostΩpne na kr▒zkach CD, FTP, ta╢mie, dyskietkach. Linux Distribution HOWTO, <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Distribution-HOWTO.html>, zawiera opisy wielu dystrybucji Linuxa dostΩpnych przez FTP lub za zaliczeniem pocztowym (g│≤wnie w USA, ju┐ nied│ugo r≤wnie┐ w Polsce). W zamierzch│ych czasach, kiedy po raz pierwszy powsta│ ten dokument (1992-1993), wiΩkszo╢µ zdobywa│a Linuxa wpierw sci▒gaj▒c go przez ftp (lub przez modem z r≤┐nych BBS≤w) na lokalny dysk, nastΩpnie kopiuj▒c je na niezliczone ilo╢ci dyskietek. Jedna z tych dyskietek s│u┐y│▒ nastΩpnie do wystartownia systemu i zainstalowania ca│ej reszty. Maj▒c szczΩscie (i dobry no╢nik na dyskietkach) ko±czy│o siΩ instalacjΩ po kilku godzinach, lub powtarza│o j▒ na nowo. Choµ nadal mo┐na wybraµ tΩ drogΩ, istniej▒ teraz mniej stresuj▒ce metody. Najpro╢ciej jest kupiµ jedn▒ z wysokiej jako╢ci dystrybucji komercyjnych, rozprowadzanych na kr▒zkach CD takich, jak RedHat, Craftworks, LinuxPro lub WGS. S▒ one dostΩpne zwykle poni┐ej $50 w twojej ksiΩgarni lub sklepie komputerowym. ZaoszczΩdzsz wiele niepotrzebnie zmarnowanego czasu. Mo┐na r≤wnie┐ kupiµ zestawy CD takie jak InfoMagic Linux Developer's Resource. Zawieraj▒ zwykle kilka dystrybucji Linuxa oraz ╢wierz▒ kopiΩ takich archiw≤w jak sunsite lub tsx-11. Pod koniec tego dokumentu skoncentrujemy siΩ jak zainstalowaµ Linuxa z takiego w│a╢nie zestawu, kt≤ry nie posiada wydrukowanej instrukcji instalacji. Je╢li tw≤j Linux jest zaopatrzony w w drukowan▒ instrukcjΩ to ten dokument mo┐e stanowiµ dobre wprowadzenie lecz ostatecznie nale┐y siΩ kierowaµ informacjami zawartymi w tej instrukcji. 4. Kr≤tki opis instalacji 4.1. Basic Installation Steps Szkic instalacji Linuxa jest prosty: 1. Zbierz informacje o konfiguracji twojego sprzΩtu 2. Zr≤b dyskietki instalacyjne. 3. Je╢li pragniesz zainstalowaµ Linuxa na tym samym komputerze razem z innym systemem operacyjnym (Linux i DOS, Linux i Windows, albo wszystkie 3) zmie± ustawienie partycji na dysku (wolne miejsce dla Linuxa). 4. Wystartuje komputer z dyskietki Instalacyjnej, otrzymasz dostΩp do NapΩdu CD. 5. Przygotuj system plik≤w dla Linuxa. (Je╢li do tej pory nie zmieni│e╢ uk│adu partycji, zrobisz to teraz.) 6. Zainstaluj czΩ╢µ podstawow▒ z kr▒┐ka CD. 7. Wystartuj Linuxa z CD. 8. (Opcjonalnie) Zainstaluj wiΩcej pakiet≤w z CD-ROMu. 4.2. Podstawowe elementy zestawu instalacyjnego. Tak wygl▒daj▒ podstawowe czΩ╢ci dystrybucji instalacyjnej: 1. Pliki README i FAQ. Zwykle umieszczone w katalogu g│≤wnym kr▒zka CD. DostΩpne tu┐ po zamontowaniu CD. (W zale┐no╢ci od tego jak zosta│y zrobione mog▒ byµ nawet dostΩpne pod MS-DOS lub MS Windows). Radzimy przeczytaµ te pliki, jak tylko bed▒ dostΩpne. Mog▒ zawieraµ wa┐ne informacje o zmianach i poprawkach. 2. Kilka(na╢cie) obraz≤w dyskietek instalacyjnych. (czΩstko w oddzielnym podkatalogu) Jeden z nich zsotanie przez ciebie zapisany na dyskietce tworz▒c w ten spos≤b dyskietkΩ startow▒. Musisz wybraµ jeden obraz dyskietki instalacyjnej taki, kt≤ry najlepiej pasuje do twojego sprzΩtu. W chwili obecnej, jest to juz jeden plik. Obs│uga urz▒dze± jest kompilowana w postaci niezale┐nych modu│≤w, kt≤re sa │adowane na ┐yczenie).A number of bootdisk images (often in a subdirectory. (w chili obecnej to sie zmienilo i jest juz zwykle tylo jeden plik z obrazem dyskietki instalacyjnej (pp)). ╖ Plik zawieraj▒cy obraz system plik≤w i katalog g│≤wny (czasami nawet dwa pliki). Po zapisaniu go na dysk stworzysz kolejn▒ dyskietkΩ instalacyjn▒. Dysk z systemem plik≤w jest niezale┐ny od sprzΩtu. ╖ Obraz dyskietki ratunkowej. Jest o dyskietka zawieraj▒ca j▒dro i kilka niezbΩdnych program≤w do ratowania systemu w przypadkach krytycznych. ╖ RAWRITE.EXE. Jest to program pracuj▒cy w ╢rodowsiku MS-DOS, kt≤ry zapisze zawarto╢µ opisaych wcze╢niej plik≤w (zawieraj▒cych obraz dyskiet startowej, lub g│≤wny system plik≤w) bezpo╢rednio na dyskietkΩ, bez wzglΩdu na jej format. RAWRITE.EXE jest niezbΩdny, je╢li planujesz tworzenie dykietek instalacyjnych w ╢rodowisku MSDOS. JΩsli nasz dostΩp do UNIXowej stacji robozcej, kt≤ra posiada stacjΩ dsykietek, mo┐esz zrobic dyskietki instalacyjne na niej, korzystaj▒c z programu `dd'. Czasami mo┐na znale╝µ przygotowny skrypt do tworzenia dyskietek instalacyjnych, ╖ Sam kr▒┐ek CD-ROM. Celem dyskietki startowej jest za│adowanie j▒dra i umo┐liwienie pod│▒czenia dyskietki z g│≤wnym systeme plik≤w (lub dyskietek instalacyjnych), kt≤ra sama jest z kolei narzΩdziem do odpowiedniego spreparowania twardego dysku i skopiowania na niego czΩ╢ci zawarto╢ci kr▒┐ka CD. 5. Szczeg≤│owy opis procesu instalacji 5.1. Przygotowanie siΩ do instalacji Linux efektywniej wykorzystuje elementy twojego komputera ni┐ MS-DOS, Windows czy Windows NT, ale w konsekwencji jest mniej tolerancyjny na ╝le skonfiguraowany sprzΩt. Jest kilka rzeczy, kt≤re mo┐esz zrobiµ, kt≤re zmiejsz▒ prawdopodobie±stwo, ┐e instalacja zostanie przerwana przez tego typu problem. Po pierwsze zgromad╝ wszelk▒ dokumentacjΩ na temat posiadanego sprzΩtu -- plyty g│≤wnej, karty graficznej, monitora, modemu itp -- i umie╢µ je gdzie╢ pod rΩk▒. Po drugie, zgromad╝ dostΩpn▒ informacje o aktualnych ustawieniach podzespo│≤w twojego komputera. Je╢li masz na komputerze zainstalowany MS-DOS (co najmniej v5.0) zr≤b wydruk informacji jakie udziela narzΩdzie msd.exe. Zagwarantuje to pe│n▒ i poprawn▒ informacje na temat karty graficznej i myszy co bΩdzie pomocne przy konfiguracji X Window. Po trzecie sprawd╝ czy komputer nie ma k│opot≤w sprzΩtowych, kt≤re mog▒ spowodowaµ nieodwracalne blokady (zawieszenia) podczas samej instalacji. ╖ Uzytkownicy DOS/Windows korzystaj▒cy z dysk≤w IDE i CDROM≤w IDE, mog▒ siΩ znale╝µ w takiej sytuacji, ┐e pomimo b│Ωdnego ustawienia prze│▒cznik≤w master/slave na tych urz▒dzeniach pracuj▒ one poprawnie pod DOSem, lecz pod Linuxem bedzie to absolutnie niemo┐liwe. Je╢li masz jakie╢ podej┐enia, sprawd┐ prze│▒czniki! ╖ Czy jakie╢ twoje urz▒dzenie nie posiada ani prze│▒cznik≤w ani podtrzymywanej pamiΩci przechowuj▒cej aktualn▒ onfiguracjΩ (nonvolatile memeory)? Je╢li tak, mo┐e wymagaµ sprcjalnego inicjowanai podczas startu sytemu poprzez odpowiednie programy dla MS-DOSu i mo┐e nie byµ │atwo uruchomiµ je pod Linuxem. NapΩdy CD, karty d╝wiΩkowe, karty sieciowe i tanie napΩdy steamer≤w mog▒ byµ przyczyn▒ takich problem≤w. Byµ mo┐e uda ci siΩ przezwyciΩ┐yµ ten problem podaj▒c odpowiednie parametry w wierszu zachΩty startowej (boot prompt); po szczeg≤ly siΩgnij do Linux BOOT Prompt HOWTO, <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/BootPrompt-HOWTO.html> ╖ Inne systemy operacyjne pozwalaj▒ myszce standardu Bus Mouse dzieliµ przerwanie IRQ z innym urz▒dzeniem. Linux tego nie obs│uguje, w rzeczywistow╢ci pr≤ba zrealizowania tego pod Linuxem mo┐e zablokowaµ tw≤j komputer. Je╢li korzystasz z myszki standardu Bus Mouse zapozna siΩ z dokumentem Linux Bus Mouse HOWTO, <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Busmouse-HOWTO.html>. Je╢li to mo┐liwe zdob▒d╝ telefon bardziej zaawansowanego u┐ytkownika Linuxa. W dziewiΩciu na dziesiΩc przypadk≤w nie bΩdziesz go potrzebowa│, lecz jaki to komfort mieµ go podczas instalacji. Ile czasu to mo┐e potrwaµ? Na podstawowy system, trzeba liczyµ oko│o godziny. Jesli na komputerze ma byµ wiΩcej ni┐ jeden sytem spodziewaj siΩ trzech godzin (w takim przypadku jest wiΩksze prawdopodobie±stwo wyst▒pienia b│Ωd≤w). 5.2. Tworzenie dyskietek startowych Tw≤j kr▒┐ek CD mo┐e zawieraµ materia│y lub narzΩdzia pomocne przy instalacji, kt≤re przeprowadz▒ ciΩ przez proces tworzenia dyskietek instalacyjnych przy pomocy prostych interacyjnych program≤w. Mog▒ to byµ r≤wnie dobrze programy instalacyjne pracuj▒ce pod MS-DOSem (patrz program redhat.exe w dystrybcji RedHat), pod UNIXem lub pod jednym i drugim. Je╢li w twojej dystrybucji znalaz│e╢ taki program, powiniene╢ go u┐yµ i potraktowaµ resztΩ tego rozdzia│u jako materia│ pogl▒dowy. Skorzystaj z tego programu, jego autorzy na pewno lepiej wiedzieli o specyficznych cechach dystrybucji ni┐ my. ZaoszczΩdzisz sobie wielu k│opot≤w. WiΩcej dok│adnych informacji na temat tworzenia dystkietek startowych (boot disk i root disk) znajdziesz w Linux Bootdisk HOWTO <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Bootdisk-HOWTO.html>. Wpierw musisz wybraµ plik dsyku startowego (disk boot image), kt≤ry jest najleszy dla sprzΩtu, kt≤ry posiadasz. Je╢li musisz to zrobiµ rΩcznie, zwykle spostrze┐esz, ze (a) albo pliki maj▒ nazwy, kt≤re u│ataiwaj▒ wybranie odpowiedniego, lub (b) istnieje plik zawieraj▒cy opis cech ka┐dego z dostΩpnych plik≤w dyskietki startowej. NastΩpnie nale┐y przygotowaµ dwie lub trzy dyskietki high-density sformatowane pod MS-DOSem. Musz▒ byµ tego samego rodzaju, to znaczy je╢li napΩd startowy jest 3.5" obie dyskietki musz▒ byµ 3.5"-we. NastΩpnie nale┐y u┐yµ RAWRITE.EXE do zapisania plik≤w z obrazem dyskietek startowych na dyskietki. Uruchom go bez ┐adnych prametr≤w, po postu tak: C:\> RAWRITE Odpowiedz na pytanie o nazwΩ pliku, kt≤ry nale┐y zapisaµ na dyskietce nazwΩ napΩdu do kt≤rego pisaµ (np. A:). RAWRITE skopiuje plik blok po bloku bezpo╢rednio na dyskietkΩ. U┐yj RAWRITE do zrobienia kolejnych dyskietek instalacyjnych (np COLOR144). Jak sko±czysz staniesz siΩ posiadaczem dw≤ch dyskietek: jednej startowej i drugiej zawieraj▒cej system plik≤w z katalogiem g│≤wnym. PamiΩtaj, ┐e tych dyskietek nie mo┐na ju┐ odczytaµ pod MS-DOSem ( wpewnym sensie s▒ w formaci ``Linuxa''). Pod Unixem to samo mo┐na zrobiµ wykorzystuj▒c program dd(1). (Potrzebna jest oczywi╢cie stacja robocza z napΩdem dyskietek) Na przyk│ad na komputerach Sun, na kt≤rych dyskietkΩ reprezentuje plik specjalny /dev/rfd0, mo┐na zastosowaµ nastΩpuj▒ce polecenie: $ dd if=bare of=/dev/rfd0 obs=18k Na niekt≤rych stacjach roboczych nale┐y koniecznie podaµ rozmiar bloku wyj╢ciowego (np Sun) w przeciwnym wypadku kopiowanie siΩ nie uda. Jesli napotksz na kl≤poty, podrΩcznik dd(1) powinien byµ pomocny. Upewnij siΩ, ┐e u┐ywasz dobrej jako╢ci dydkietek. Wykorzystywane dydkietki nie mog▒ mieµ z│ych blok≤w. Pamietaj, ze nie musisz mieµ dzia│aj▒cego Linuxa lub MS-DOS, aby m≤c zainstalowaµ Linuxa. Posiadanie Linuxa lub dosu u│atwia zrobienie dyskietek instslscyjnych z plik≤w znajduj▒cyh siΩ na CD. Je╢li nie masz na swoim komputerze ┐adnego systemu skorzystaj z komputera kolegi. Przygotuj na nim dyskietki instalacyjne i pos│u┐ siΩ nimi na swoim komputerze. 5.3. Zmiana partycji na dyskach z zainstalowanym DOSem/Windowsami W wiΩkszo╢ci pracujacych system≤w, twardy dysk jest ju┐ podzielony na partycje dla DOSu, OS/2 itd. Konieczna bΩdzie zmiana rozmiaru tych partycji, tak aby zwolniµ odpowiedni▒ ilo╢µ miejsca dla Linuxa. Jesli planujesz instalacjΩ, gdzie na jednym dysku bΩd▒ wsp≤│istnieµ r≤┐ne systemy, mocno plecamy zapoznanie siΩ z jednym lub wiΩcej nastΩpuj▒cych mini-HOWTO, kt≤re opisuj▒ dok│adniej r≤┐ne konfiguracje instalacji wielosystemowych. ╖ The Linux+DOS+Win95 mini-HOWTO, <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+DOS+Win95>. ╖ The Linux+OS2+DOS mini-HOWTO, <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+OS2+DOS>. ╖ The DOS-Win95-OS2-Linux mini-HOWTO, <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+DOS+Win95+OS2>. ╖ The Linux+Win95 mini-HOWTO, <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+Win95> ╖ The Linux+WinNT mini-HOWTO, <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+WinNT> Nawet jΩsli nie maj▒ bezpo╢redniego zastosowania dla twojej sytuacji, na pewno pomog▒ w g│Ωbszym zrozumieniu idei i wyaga±. UWGA: CzΩ╢µ dystrybucji mo┐e byµ zainstalowana na partycji MS-DOS w oddzielnym katalogu (to jest zupe│nie cos innego ni┐ instalowanie Z partycji MS-DOS). Linux wykorzystuje w tym celu system plik≤w o nazwie UMSDOS, kt≤ry pozwala na traktowanie podkatalogu na partycji MS-DOS jako systemu plik≤w Linuxa. W ten spos≤b zmiana rozmiaru partycji nie jest konieczna. Mo┐emy zasugerowaµ tΩ metodΩ w przypadkach, gdy dysk jest ju┐ podzielony na 4 partycje i zmiana partycji bΩdzie bardziej k│opotliwa ni┐ jest to warte. Lub w przypadku, gdy chesz sprawdziµ jak wygl▒da Linux, przed podzia│em dysku na partycje, wtedy jest to dobra metoda. Jednak w wiΩkszo╢i wypadk≤w sugerujemy zmianΩ rozmiar≤w partycji, tak jak jest to tutaj opisane. Je╢li zamierzasz korzystaµ z UMSDOS, robisz to na w│asn▒ rΩkΩ -- nie jest to udokumentowane w tym dokumencie. Od tej chwili zak│adamy, ┐e NIE korzystasz z syztemu UMSDOS i, ┐e przeprowadzisz operacjΩ zmiany partycji. Partycja jest to czΩ╢µ twardego dysku, wydzielona dla konkretnego systemu operacyjnego. Je╢li masz zainstalowany tylko MS-DOS, zatem prawdopodobnie masz na twardym dysku tylko jedn▒ partycje przeznaczon▒ w ca│o╢ci na MSDOS. Aby korzystaµ z Linuxa muszisz jednak zmieniµ uk│ad partycji, tak aby by│a jedna partycja dla MS-DOS i jedna (lub) wiΩcej dla Linuxa. Partycje dziel▒ siΩ generalnie na 3 rodzaje : podstawowe (primary), rozszerzone (extended) i logiczne. W skr≤cie, partycje podstawowe s▒ jednymi z czterech g│≤wnych partcji. Jednak┐e je╢li potrzebujesz wiΩcej ni┐ cztery partycje na jednym dysku, musisz utworzyµ partycjΩ rozszerzon▒, kt≤ra mo┐e zawieraµ wiele partycji logicznych. Dane s▒ przchowywane wy│▒cznie na partycji podstawowej lub logicznej. Inaczej m≤wi▒c wiΩkszo╢µ ludzi korzystaj▒ z partycji podstawowych. Je╢li potrzeba jest wiΩcej ni┐ 4 partycje nale┐y utworzyµ partycjΩ rozszerzon▒. Partycje logiczne s▒ tworzone na partycji rozszerzonej, no i proszΩ mamy wiΩcej ni┐ 4 partycje na dysku. Mo┐esz zainstalowaµ Linuxa r≤wnie┐ na drugim fizycznym dysku. Wystarczy podaµ nazwΩ odpowiedniego urz▒dzenia podczas tworzenia partycji Linuxowej. Wiecej szczeg≤│ow na ten temat p≤╝nizej. Wr≤µmy do zmiany rozk│adu partycji na dysku. Problem polega na tym, ┐e nie istnieje spos≤b, aby zrobiµ to (w │atwy spos≤b) bez zniszczenia danych znajduj▒cych siΩ na partycji, kt≤rej rozmiar zmieniamy. Datego muszisz zrobiµ pe│n▒ kopiΩ wszelkich danych na dysku, zanim zaczniesz zmieniaµ rozmiary partycji. Ziana rozmiaru partycji bΩdzie polega│a na jej usuniΩciu i odtworzeniu, lecz o mniejszym rozmiarze. UWAGA: Istnieje program pod MSDOS s│u┐▒cy do zmiany rozmiaru partycji bez konieczno╢ci jej uprzedniego usuniΩcia. Nazywa siΩ FIPS. Patrz <http://sunsite.unc.edu/Linux/system/Install>. Korzystaj▒c z FIPSa, programu porz▒dkuj▒cego dysk (takiego jak Norton Speed Disk) i maj▒c trochΩ szczΩ╢cia powiniene╢ m≤c odpowiednio zmieniµ rozmiary partycji bez niszcenia znajduj▒cyhc siΩ na nich danych. Mimo wszystko nadal sugerujemy wykonanie pe│nej kopii dysku, przed korzystaniem z programu FIPS. Jednak┐e je╢li nie korzystasz zprogramu FIPS, klasyczna metoda polega n skorzystaniu z programu FDISK. Powiedzm, ┐e masz dysk o pojemno╢ci 80MB i chcia│by╢ go podzieliµ na dwie czΩ╢ci -- 40MB dla MS-DOS i 40 MB dla Linuxa. W tym celu musisz uruchomiµpod MS-DOSem program FDISK, usun▒c partycjΩ 80MB przeznaczon▒ na DOS, nastΩpnie utworzyµ w jeje miejscu now▒ partycjΩ o rozmiarze 40MB i zako±czyµ program pozostawiaj▒c niezagospodarowane 40MB. Mo┐esz nastΩpnie sformatowaµ nowo utworzon▒ partycjΩ i zainstaowaµ swoje oprogramowanie z wykonanej uprzednio kopii. (Prosze pamietac, aby do wykonywanai operacji programem FDISK startowaµ system z dyskietki, na kr≤rej powinny znale╝µ sie przynajmniej programy FDSIK, FORMAT i SYS). P≤┐niej w czasie instalacji Linuxa, pozostawione 40MB zostanie wykorzystane do utworzrnia partycji Linuxa i zaistalowanie na niej systemu. W skr≤cie, aby zmieniµ rozmiar partycji nale┐y wykonaµ nastΩpujace dzia│ania (za pomoc▒ programu FDISK): 1. Zr≤b pe│n▒ kopiΩ dysku 2. Zr≤b dyskietkΩ strtow▒ MS-DOS, np poleceniem FORMAT /S A: (uwaga, wszystkie dane na dyskietce zostana zniszczone). 3. Skopiuj na tΩ dyskietkΩ programy FDISK.EXE and FORMAT.COM, oraz inne narzΩdzia, kt≤rych bΩd▒ ci potrzebne. (Np. narzΩdzia do odtworzenia program≤w i systemu z wykonanej kopii. 4. Wystartuj MS-DOS z nowo utworzonej dyskietki.. 5. Uruchom FDISK, podaj▒c je╢li to mo┐liwe, kt≤ry dysk chcesz modyfikowaµ (C: lub D:). 6. Skorzystaj z menu programu i usu± te partycje, kt≤rych rozmiar chcesz zmieniµ. To zniszczy wszystkie dane znajduj▒ce siΩ na tych partycjach. 7. Skorzystja z menu programu FDISK, aby utworzyµ nowe partycje,o mniejszym rozmiarze. 8. Zako±cz pracΩ z FDISKiem i sformatuj nowo utworzone partycje programem FORMAT. 9. Odtw≤rz dane na nowo sformatowanych partycjach z wykonanych wcze╢niej kopii. Zwr≤µ uwagΩ, ┐e dosowy program FDISK da ci mo┐liwo╢µ utworzenia ``Logical DOS drive'' (logicznego dysku MSDOS). Logiczny dysk MSDOS to po prostu partycja logiczna twojego dysku. Mo┐esz zainstalowac Linuxa na partycji logicznej, lecz nie chcesz utworzenia taj partycji logicznej DOSowym programem FDISK. Je╢li aktualnie korzystasz z logicznego dysku MSDOS i chcesz w tym miejscu zainstalowaµ Linuxa, powiniene╢ usun▒µ logiczny dysk MSDOS za pomoc▒ DOSowego FDISK i (p≤╝niej) utworzyµ w tym miejscu now▒ logiczn▒ partycjΩ dla Linuxa. Spos≤b zmiany rozmiaru partycji dla OS/2 lub innych system≤w operacyjnych jestpodobny. Szczeg≤│≤w szukaj w dokumentacji tych system≤w. 5.4. Tworzenie partycji dla Linuxa Po zmianie rozmiaru partycji, potrzebujesz utworzyµ partycje dla Linuxa. Zanim powiemy jak to zrobiµ opowiemy wpierw o partycjach i systemach plik≤w pod Linuxem. 5.4.1. Podstawowe inforamacje o partycjach Linux wymaga co najmniej jednej partycji dla g│ownego systemu plik≤w (root filesystem), kt≤ry bΩdzie zaiera│ j▒dro Linuxa i dodatkowe oprogramowanie. Mo┐esz my╢leµ o systemie plik≤w jako o partycji sformatowanej dla Linuxa. Systemy plik≤w s│u┐▒ do przechowywania plik≤w. Ka┐dy system Linuxowy musi miec co najmniej g│≤wny system plik≤w. Jednak┐e wielu u┐ytkownik≤w preferuje korzystanie z wielu system≤w plik≤w -- jeden dla ka┐dej wiΩkszej czΩ╢ci poddrzewa katalog≤w. Na pryzk│ad mo┐esz chieµ utworzyµ oddzielny system plik≤w do przechowywania plik≤w w katalogach poni┐ej katalogu /usr.(Zwr≤µ uwagΩ, ┐e na sytemach UNIX, katalogi oznacza siΩ kresk▒ pochylon▒ wprz≤d, a nie w ty│ jak to robi MSDOS.) W takim przypadku bΩdziesz posada│ zar≤wno g│≤wny system plik≤w, jak i system plik≤w dla katalogu /usr. Ka┐dy system plik≤w wymaga oddzielnej partycji. Dlatego je╢li chesz korzystaµ z g│≤wnego sustemu plik≤w i systemu plik≤w /usr muszisz utworzyµ dwie partycje. Dodatkowo, wiΩkszo╢µ u┐ytkownik≤w tworzy partycjΩ dla pamiΩci wymiany (swap partition). Jesli masz, powiedzmy 4MB RAM i 10 MB partycji wymiany, tak d│ugo jak dotyczy to Linuxa, posiadasz 14MB pamiΩci virtualnej. Korzystaj▒c z obszaru wymiany, Linux przenosi na dysk niewykorzystywane sptrony pamiΩci, pozwalaj▒c uruzhomiµ wiΩcej aplikacji w tym samym czasie. Poniewa┐ wymiana pamiΩci jest powolna, nie jest to spos≤b na zwiekszenie rozmairu pamiΩci RAM. Jednak┐e aplikacje, kt≤re wymagaj▒ du┐ej pamiΩci (jak X Window System) czΩsto polegaj▒ na pamiΩci wymiany, w przypadkach gdy jest niedostatecznie du┐o pamiΩci RAM. Niemal wszysy u┐ytkwonicy Linuxa korzystaj▒ z partycji wymiany. Je╢li posiadasz 4MB RAM , partycja wymiany jest konieczna aby mo┐na zainstalowaµ Linuxa. Mocno zalecamy utowrzenie partycji wymiany na sta│e chyba, ┐e posiadasz w swoim komputerze du┐▒ ilo╢µ pamiΩci RAM. Rozmaiar partycji wymiany zale┐y jak du┐o potrzebujesz pamiΩci wirtualnej. CzΩsto zaleca siΩ aby mieµ minimum 16MB pamiΩci wirtualnej (RAM + pamiΩµ wymiany). Czyli je╢li masz 8MB ram powiniene╢ utworzyµ partycjΩ wymiany o rozmiarze 8MB. PamiΩtaj, ┐e partycja wymiany nie mo┐e byµ wiΩksza ni┐ 128 MB. Dlatego je╢li potrzebujesz pamiΩci wymiany wiΩcej ni┐128 MB, musisz utworzyµ wiΩksz▒ liczbΩ partycji wymiany. Mozesz mieµ nie wiΩcej ni┐ 16 partycji wymiany. Wieµej inforamcji na temat teorii obszaru wymiany i partycji w dokumencie Linux Partition mini-HOWTO ( <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Partition>). Uwaga: jest mo┐liwe (choµ jest to trochΩ sztuczka) wsp≤│dzielenie partycji wymiany miΩdzy linuxem i Windows 95 w konfiuracjach, gdzie oba te systemy s▒ zainstalowane. WiΩcej inforamcj w tym temacie zawiera dokument Linux Swap Space Mini-HOWTO, <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Swap-Space>. Uwaga #1: Ie╢li posiadasz dysk EIDE z partycjk▒ wiΩksz▒ ni┐ 504MB, twOj BIOS mo┐e nie pozwoliµ na wystartowanie zainstalowanego na niej Linuxa. PamiΩtaj aby utrzymywaµ swoj▒ partycjΩ g│≤wn▒ poni┐ej granicy 504MB. To nie powinno byµ problemem w przypadku sterownik≤w SCSII, kt≤re maj▒ zwykle w│asny BIOS. Szczeg≤ly techniczne znajdziesz w Large Disk Mini-HOWTO, <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Large- Disk>. Uwaga #2: Uzywasz jednocze╢nie dysk≤w IDE i SCSI? Jesli tak, to uwa┐aj. BIOS mo┐e nie pozwalaµ na usuchamianie systemu z dysku SCSI. 5.4.2. Rozmiary partycji Poza partycj▒ wymiany i partycj▒ dla g│≤wnego systemu plik≤w, bΩdziesz chcia│ dodatkowe na przechowywanie oprogramowania i katalog≤w macierzystych u┐ytkownik≤w. Teoretycznie mo┐liwa jest konfiguracja z jedn▒ du┐a partycj▒ na wszystko, lecz niemal nikt tego nie robi. Posiadanie wiΩcej ni┐ jedna partycji ma kilka zalet: ╖ Cze╢to zmiejsza czas potrzebny na za│adowanie systemu. ╖ Pliki nie mog▒ przekraczaµ granic partycji. Dlatego mo┐esz u┐ywaµ partycji jako ogranicze± na wykorzystanie przestrzeni dyskowej prze takie programy (jak Usenet News), kt≤re potrzebuj▒ jej ogromnych ilo╢ci dzieki czemu zabezpieczyµ odpowiedni▒ ilo╢µ miejsca dla innych program≤w zapewniaj▒c bezpieczne funkcjonowanie systemu i pracΩ innych aplikacji. ╖ Je╢li kiedykolwiek znajdziesz na dysku z│e sektory, reformatowanie i odtwarzanie pojedynczej partycji jest mniej bolesne niz odtwarzanie wszystkiego od pocz▒tku. W dzisiejszych czasach ogromnych dysk≤w, dobra konfiguracja podstawowa u┐ywa ma│ej partycji g│≤wnej (poni┐ej 80MB), ╢redniego rozmiaru partycji /usr (do 300MB) na oprogramowanie systemowe i partycjΩ /home przeznaczon▒ dla pliku u┐ytkownik≤w, kt≤ra w zle┐no╢ci od twojej decyzji mo┐e wykorzystywaµ pozosta│▒ czΩ╢µ dysku lub odpowiedni▒ liczbΩ MB. Je╢li przewidujesz uruchomoienie Usenet News, mo┐esz przydzieliµ oddzieln▒ partycjΩ katalogowi /var przeznaczon▒ na pocztΩ, newsyi pliki tymczasowe lub wydzieliµ specjaln▒ partyucjΩ tylko dla obs│ugi Usenet News, kontroluj▒c w ten spos≤b maksymalne mo┐liwe wykorzystanie zasob≤w dyskowych przez Usenet News. Lecz w dzisiejszych czasach kiedy ogrome dyski s▒ coraz ta±sze wa┐niejsze jest aby to wszystko by│o dla ciebie zrozumia│e, dlatego swoj▒ pierwsz▒ instalacjΩ Linuxa zr≤b po prostu w najprostszy spos≤b. 5.5. úadowanie dysku startowego (boot disk) Pierwszym krokiem jest uruchomienie systemu ze zrobionego przez ciebie dysku startowego. Zwykle Linux Laduje siΩ bez jakiejkolwiek rΩcznej ingerencji. ZachΩta startowa zniknie po 10 sekundach. Lecz podaj▒c w zachΩcie startowej po nazwie j▒dra r≤┐ne parametry masz mo┐liwo╢µ przekazaniu j▒dru r≤┐nych informacji o konfiguracji twojego sprzΩtu, np. adres i numer przerwania sterownika SCSI lub geometriΩ dysk≤w. Jest to konieczne, gdy Linux sam nie wykryje kontrolera SCSI lub geometrii dysku. W szczeg≤lno╢µi wiele sterownik≤w SCSI bez BIOSu wymaga podania adresu portu i przerwania IRQ podczas │adowania systemu. Komputery IBM PS/1, ThinkPad i ValuePoint nie przechowuj▒ geometrii dysku w pamiΩci CMOS i nale┐y je podaµ podczas uruchamiania systemu. (P≤╝niej bΩdziesz mia│ mo┐liwo╢µ takiego skonfigurowania systemu aby sam m≤g│ przekazywac niezbΩdne parametry). Uwa┐aj na komunikaty wy╢wietlane podczas │adowania systemu. Znajdziesz tam informacje o sprzΩcie jaki zosta│ wykryty przez j▒dro. W sczeg≤lno╢ci je╢li masz sterownik SCSI powiniene╢ zobaczyµ listΩ wykrytych urz▒dze± SCSI. Je╢li zobaczysz komunikat: SCSI: 0 hosts to znaczy, ┐Ω sterownik SCSI nie zosta│ wykryty i muszisz powiadomiµ j▒dro gdzie go szukaµ. System bΩdzie wy╢wietla│ informacje o znalezionych partycjach i wykrytych urz▒dzeniach. Je╢li kt≤ra╢ z tych informacji nie jest poprawna lu brakuje innej, kt≤rej siΩ spodziewa│e╢ bΩdziesz musia│ wymusiµ wykrycie sprzΩdu prze podanie odpowienich parametr≤w na zachΩcie startowej. Z drugiej strony, gdy wszysko idzie jak po ma╢le i wygl▒da, zΩ wszystkie urz▒dzenia zosta│y rozpoznane prawid│owo, przejd╝ do nastΩpnego rozdzia│u ``úadowanie dysku z g│≤wnym systemem plik≤w (root disk)''. Wymuszenie wykracia urz▒dzenia polega na wprowadzeniu w wierszu zachΩty startowej ospowiednich parametr≤w wg. nastΩpuj▒cej sk│adni: linux <parameters...> DostΩpnych jest kila/nascie r≤znych parametr≤w. Przedstawimy kilka najbardziej popularnych. Nowoczesne instalacje konstruuj▒ dysk startowy w ten spos≤b, aby╢ m≤g│ uzyskaµ dodatkow▒ pomoc w czasie wpisywania danych w wierszu zachΩty startowej. Bed▒ tam opisane parametry j▒dra kt≤re mozΩsz wykorzystaµ. ╖ hd=cylindry,glowice,sektory Okre╢l geometriΩ dysku. Wymagane w systemach takich, jak IBM PS/1, ValuePoint i ThinkPad. Np. je╢li tw≤j dysk ma 683 cyindry,16 g│owic i 32 sektory wprowad╝: linux hd=683,16,32 ╖ tmc8xx=adres,przerwanie_irq Okre╢l adres iprzerwanie IRQ dla kotroler≤w SCSI Future Domain TMC-8xx nie posiadaj▒cego BIOSu. Np.: linux tmc8xx=0xca000,5 PamiΩtaj o u┐ywaniu prefiksu 0x dla wszytkich warto╢ci podawanych szesnastkowo (hex). Dotyczy to wszystkich anstΩpuj▒cych opcji: ╖ st0x=memaddr,irq Okre╢l adres i przerwanie IRQ sterownika Seagate ST02. ╖ t128=memaddr,irqOkre╢l adres i przerwanie IRQ sterownika Trantor T128B. ╖ ncr5380=port,irq,dma Okre╢l port, IRQ i numer kana│u DMA dla sterownika NCR5380. ╖ aha152x=port,irq,scsi_id,1 Okre╢│ port, IRQ i SCSI ID dla sterownika AIC-6260. Dotyczy to r≤wnie┐ sterownik≤w Adaptec 1510, 152x, i kontroler≤w Soundblaster-SCSI. Je╢li masz pytania dotycz▒ce opcji startowych, proszΩ przeczytaj Linux SCSI HOWTO, kt≤re powinno byµ dostΩpne w ka┐dym archimuwm FTP (lub tam sk▒d otrzyma│ke╢ ten dokument). SCSI HOWTO dok│adniej obja╢nia sprawy zwi▒zane z SCSI i Linuxem. 5.6. Korzystanie z dyskietk▒ z g│≤wnym systeme plik≤w (root disk) Po wystartowaniu systemu z dyskietki startowej zostaniesz poproszony o w│o┐enie dyskietki(ek) z systemem plik≤w. W tym momencie powiniene╢ wyj▒µ z napΩdu dyskietkΩ startow▒ i w│o┐yµ w jej miejsce dyskietkΩ z systemem plik≤w (root disk). NastΩpnie wci╢nij enter. Byµ mo┐e za chwilΩ bΩdziesz musia│ w│o┐yµ kolejn▒ dyskietkΩ z systemem plik≤w. Co siΩ w tej chili dzieje? Dyskietka z systemem plik≤w zapewnia minimalne oprogramowanie tworz▒c miniaturowy system operacyjny wykorzystuj▒c do tego dysk w pamiΩci RAM (poniewa┐ twardy dysk nie jest jescze przygotowany) tzw. ramdysk. Dysk z systemem plik≤w │aduje do ramdysku ma│y zestaw niezbΩdnych plik≤w i program≤w instalacyjnych, z kt≤rych bΩdziesz korzysta│ do przygotowania twardego dysku i zainstalowania p≤╝niej na nim (z kr▒┐ka µd lub innego no╢nika) pe│nego systemu. 5.6.1. Instalacja w trybie tekstowym lub graficznym (X) Starsze dystrybucje (w│▒czaj▒c Sackware) udostΩpnia│y w tym momencie interperter polece± (shell) i wymaga│y wprowadzenia rΩcznie polece± instalacyjnych do tego w odpowiedniej kolejno╢ci. Jest to nadal mo┐liwe, lecz nowsze dystrybucje uruchamiaj▒ programy instalacyjne (wyb≤r z menu za pomoca klawiszy kursora), kt≤re staraj▒ siΩ w spos≤b interaktywny poprowadziµ ciΩ przez procedurΩ instalacyjn▒, daj▒c po drodze mn≤stwo wskaz≤wek. Prawdopodobnie bΩdziesz mai│ r≤wnie┐ mo┐liwo╢µ skonfigurowania X, tak aby dalsza czΩsµ instalacji mog│a zostaµ przeprowadzona w trybie graficznym. Je╢li wybierzesz tΩ drogΩ, program instalcyjny przepyta ciΩ jak▒ myszkΩ posiadasz, jaka karta graficzna jest zinstalowana w twoim komputerze, jakiego monitora u┐ywasz. Po zainstalowaniu Linuxa podane tutaj przez ciebie informacje zostan▒ zachowane dla ciebie. BΩdziesz m≤g│ je p≤╝niej dostroiµ tak., aby lepiej wykorzystaµ posiadany sprzΩt, poniewa┐ na tym stopniu instalcji wystarczy ustawiµ podstawow▒ rozdzielczo╢c 640x480 SVGA. X nie sa konieczne do instalacji, lecz (zak│adaj▒c, ┐e uda siΩ je poprawnie skonfigurowaµ) wielu ludzi znajduje ten spos≤b instalcji │atwiejszym w u┐yciu. Tak czy inaczej bΩdziesz chcia│ uruchomiµ X, wiΩc zrobienie tego na samym pocz▒tku te┐ ma trochΩ sensu. Po prostu daj siΩ prowadziµ programowi. Przeprowadzi ciΩ przez niezbΩdne stopnie instalacji: przygotowanie twardego dysku, utworzenie pocz▒tkowych kont u┐ytkownik≤w, istalacja dodatkowych pakiet≤w oprogramowania. W kolejnych podrozdzia│ach opiszemy pewne obszary, kt≤re mog▒ sprawiaµ trochΩ trudno╢ci, tak jak by╢ musia│ je wykonywaµ rΩcznie. Powinno ci to pozwoliµ zrozumieµ co tak na prawdΩ robi program instalacyjny i dlaczego to robi. 5.6.2. Korzystanie z fdisk i cfdisk Twoim pierwszym zadanie mpo za│adowaniu j▒dra Linux abΩdzie utworzenie lub zmiana tabel partycji na dyskach. Nawet je╢li ju┐ zrobi│e╢ co╢ za pomoµ▒ DOSowgo programu FDISK, musisz teraz powr≤ciµ do tego tematu i wprowadziµ dodatkowe, specyficzne dla Linuxa informacje. To tworzenia lub zmiany partycji Linuxa korzystamy z programu fdsik w wersji dla Linuxa, lub jego okienkowej wersji cfdisk. Zwykle program instalacyjny sprawdza czy istniej▒ ju┐ odpowiednie tabele partycji i proponuje uruchonienie dla nich fdisk lub cfdisk. cfdisk jest z pewno╢cia │atwiejszy w u┐yciu, lecz jego aktualne wersje s▒ r≤wnie┐ bardziej wra┐liwe na nieprawid│owe lub uszkodzone informacje jakie mog▒ znale╝µ w tabeli partycji. Dlatego (szczeg≤lnie podczas instalacji na nowym sprzΩcie) mo┐e siΩ okazµ, ┐e musisz wpierw uruchomiµ fdisk aby nada│ tabelom partycji stan, kt≤ry jest ju┐ odpowiedni dla programu cfdisk. Spr≤buj uruchomiµ cfdisk, je╢li bΩdzie siΩ na co╢ skar┐y│, uruchom fdisk. (Je╢li budujesz system jedynie dla Linuxa, to dobra mo┐e siΩ okazaµ metoda uruchomienia fdsik i usuniΩcia wszystkich partycji, a nastΩpnie za│o┐enie ich na nowej, pustej tabeli partycji bardziej intuicyjnym programem cfdisk.) Kilka uwag, kt≤re maj▒ zastosowanie zar≤wno do fdisk, jak i cfdisk. Oba rozumiej▒ podany im argument jako nazwa dysku na kt≤rym chcesz wykonaµ operacjΩ. W Linuxie kolejne dyski nazwywane s▒ nastΩpuj▒co: ╖ /dev/hda Pierwszy dysk IDE ╖ /dev/hdb Drugi dysk IDE ╖ /dev/sda Pierwszy dysk SCSI ╖ /dev/sdb Drug dysk SCSI Przyk│ad: aby utworzyµ partycjΩ Linuxa na pierwszym dysku SCSI, powiniene╢ u┐yµ polecenia (tw≤j program instalacyjny mo┐e j▒ wygenerowaµ na podstawnie podanych przez ciebie informacji): cfdisk /dev/sda Je╢li uruchomisz fdisk lub cfdisk bez ┐adnych argument≤w, dyskiem domy╢lnym bΩdzie w takiej systuacji /dev/hda. Aby utworzyµ partycjΩ Linux na drugim dysku, po prostu podaj /dev/hdb w przypadku dysku IDE lub je╢li u┐ywasz dysk≤w SCSI /dev/sdb. Partycje Linuxa nie musz▒ byµ na tym samym fizycznym dysku. Mog│by╢ utworzyµ partycjΩ dla g│≤wnego systemu plik≤w na dysku /dev/hda i partycjΩ wymiany na dysku /dev/hdb. W takim przypadku uruchom fdisk lub cfdisk dla ka┐dego dysku. Pod Linuxem, partycje otrzymuj▒ nazwy w zale┐no╢ci od dysku do kt≤rego nale┐▒. Np. perwsza partycja na dsyku /dev/hda nazywa siΩ /dev/hda1,druga /dev/hda2 itd. Je╢li masz jakie╢ partycje logiczne ich nazwy rozpoczynaj▒ sΩ od /dev/hda5 i kolejno /dev/hda6 itd. Uwaga: Nie powiniene╢ Linuxowymi programami fdsik lub cfdisk tworzyµ lub usuwaµ partycji dla system≤w peracyjnych innych ni┐ Linux. To znaczy nie tw≤rz lub usuwaj partycji MS-DOS za pomoc▒ narzΩdzi Linuxa; wykorzystaj w tym celu programy jakie dostarcza MS-DOS (FDSIK). Je╢li stworzysz partycjΩ MS-DOS za pomoc▒ programu fdsik lub cfdisk istnieje mo┐liwo╢µ, ┐Ω msdos jej nie rozpozna nie nie wystartuje poprawnie. Oto przyk│ad wykorzystania programu fdsik>. Mamy pojedyncz▒ partycjΩ MS-DOS o rozmiarze 61693 blok≤w. Reszta dysku jest wolna dla Linuxa (pod Linuxem jeden blok oznacz a1024 bajrty, czyli 61693 oznacza 61 MB). W tym przyk│adzie utworzymy dwie partycje, wymiany(swap) i g│≤wnego systemu plik≤w(root). Byµ mo┐e, po przeczytaniu dyskucji o podziale dysku na partycje, powiniene╢ rozszerzyµ ten przyk│ad do czterech partycji: wymiany, g│ownego systemu plik≤w (), systemu plik≤w dla oprogramowania systemowego (/usr) i partycji dla plik≤w u┐ytkownik≤w (/home). Na pocz▒tku wydajemy polecenie ``p'' aby wy╢wietliµ aktualny stan tabeli partycji. Jak widaµ, /dev/hda1 (pierwsza partycja dysku /dev/hda) jest partycj▒ DOSow▒ o rozmiarze 61693 blok≤w. Command (m for help): p Disk /dev/hda: 16 heads, 38 sectors, 683 cylinders Units = cylinders of 608 * 512 bytes Device Boot Begin Start End Blocks Id System /dev/hda1 * 1 1 203 61693 6 DOS 16-bit >=32M Command (m for help): NastΩpnie wydajemy polecenie ``n'' w celu utworzenia nowej partycji. Partycja na g│≤wny system plik≤w bΩdzie mia│a 80MB. Command (m for help): n Command action e extended p primary partition (1-4) p Tutaj program spyta│ siΩ , czy chcemy utworzyµ partycjΩ podstawow▒ czy rozszerzon▒. W wiΩkszo╢ci przypadk≤w chesz utworzyµ partycje podstawow▒, chyba, ze potrzebujesz podzieliµ dysk na wiΩcej ni┐ 4 partycje. Patrz roznia│ ``Zmiana rozmiaru partycji'', tam ta sprawa by│▒ dyskutowana dok│adniej. Partition number (1-4): 2 First cylinder (204-683): 204 Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK (204-683): +80M Pierwszy cylinder partycji powinien byµ pierwszym cylindrem za poprzedni▒ partycj▒. W tym przypadku /dev/hda1 ko±czy siΩ na cylindrze 203, wiΩc rozpoczynamy now▒ partycjΩ od cylindra 204. Jak widaµ korzystamy z notacji ``+80M'', definiuje partycjΩ o rozmiarze 80MB. Podobnie notacja ``+80K'' okre╢la partycje o rozmiarze 80KB, a podanie ``+80'' stworzy│o by partycjΩ o rozmiarze 80 bajt≤w. Warning: Linux cannot currently use 33090 sectors of this partition Ostrze┐enie: Linux nie mo┐e wykorzystaµ 33090 sektor≤w tej partycji. Je╢li zobaczycs takie ostrze┐enie, mo┐esz je zignorowaµ. Pozosta│o ze starych czas≤w, kiedy system plik≤w Linuxa nie m≤g│ przekraczaµ rozmiaru 64MB. Jednak┐e nowe systemy plik≤w prze│ama│y tΩ brierΩ. W chwili obecnej partycje mog▒ mieµ maksymalny rozmiar 4 terabajt≤w. NastΩpnie tworzymy partycjΩ wymiany o rozmiarze 10 MB, /dev/hda3. Command (m for help): n Command action e extended p primary partition (1-4) p Partition number (1-4): 3 First cylinder (474-683): 474 Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK (474-683): +10M Ponownie przegl▒damy zawarto╢µ tabeli partycji. PamiΩtaj o zanotowniu tych informacji, sczeg≤lnie rozmiar≤w poszceg≤lnych partycji w blokach. BΩdziesz potrzebowaµ tych informacji p≤╝niej. Command (m for help): p Disk /dev/hda: 16 heads, 38 sectors, 683 cylinders Units = cylinders of 608 * 512 bytes Device Boot Begin Start End Blocks Id System /dev/hda1 * 1 1 203 61693 6 DOS 16-bit >=32M /dev/hda2 204 204 473 82080 83 Linux native /dev/hda3 474 474 507 10336 83 Linux native Zwr≤µ uwagΩ, ┐e partycja wymiany (tutaj /dev/hda3) jest typu ``Linux native''. Musimy zmieniµ jej typ na ``Linux swap'', tak aby program instlacyjny mog│ j▒ rozpoznaµ. W tym celu wykonaj polecenie t programu fdisk: Command (m for help): t Partition number (1-4): 3 Hex code (type L to list codes): 82 Je╢li skorzystasz z polecenia ``L'' to zobaczysz, ┐e 82 odpowiada typowi Linux swap. Aby zko±czyµ prace programu fdisk i zachowaµ poczynione zmiany na dysku, nale┐y wydaµ polecenie ``w''. Aby wyj╢µ BEZ zachowywania jakichkolwiek zmian nale┐y wcisn▒µ ``q''. Po zako±czeniu pracy z programem fdisk, system mo┐e zasugerowaµ restart komputera, aby upewniµ siΩ, ┐e wprowadzone zmiany zostan▒ zauwa┐one przez system. Zasadniczo nie ma powodu do restartu komputera po zako±czeniu pracy fdisk -- nowe wersje fdisk i cfdisk s▒ na tyle sprytne, ┐e potrafi▒ uaktualniµ tabelΩ partycji bez restartowania systemu. 5.6.3. Czynno╢ci po przydzieleniu partycji Po edycji tabeli partycji, program instalacyjny powinien zajrzeµ do nich i zaoferowaµ w│▒czenie obszaru wymiany (swapa). Odpowiedz Tak. (System pyta siΩ o w│▒czenie partycji wymiany, aby zminimalizowaµ mo┐liwo╢µ pope│nienia b│Ωdu w sytuacji, gdy na dysku istnij▒ partycje innych system≤w operacyjnych i jedna z partycji nie nale┐▒cych do Linuxa zostanie mylnie rozpoznana jako partycja wymiany.) NastΩpnie program poprosi o przydzielenie nazw katalog≤w (takich jak /, /usr, /var, /tmp, /home itp) ka┐dej partycji Linuxowej, kt≤r▒ pragniesz wykorzystaµ. Istnieje tylko jedna prosta zasada. Musi istnieµ system plik≤w o nazwie / i musi umo┐liwiac za│adowanie systemu (bootable). Pozosta│e partycje mog▒ zostaµ nazwane zupe│nie dowolnie. Lecz s▒ pewne konwencje mowi▒ce jak je nazwaµ ( w kt≤rym miejscu drzewa plik≤w maj▒ byµ zamontwane), kt≤re (je╢li siΩ do nich dostosujesz) w przysz│o╢ci u│atwi▒ ci ┐ycie. Wcze╢nej polecali╢my podstawow▒ konfiguracje sk│adaj▒c▒ siez trzech partycji, ma│ej partycji g│≤wnej, ╢redniego rozmiaru partycji przeznaczonej an oprogramowanie systemowe i du┐ej partycji dla katalog≤w macierzystych u┐ytkownik≤w. Tradycyjne partycje te bΩd▒ montowane w katalogach /, /usr i /home. Nazwa /usr pochodzi z zamierzch│ych czas≤w, gdy (znacznie mniejsze) systemy UNIX przechowywa│y pliki systemowe i katalogi u┐ytkownik≤w na jednej partycji (innej ni┐ partycja g│≤wna /). CzΩ╢µ oprogramowania nadal polega na tej w│a╢ciwo╢ci. Je╢li posiadasz wiΩcej ni┐ jeden obszar katalog≤w domowych u┐ytkownik≤w, zwykle nazywa siΩ je /home1, /home2, /home3. Tak siΩ mo┐e staµ gdy posisadasz dwa fizyczne dyski. Na naszym komputerze uk│ad systemu plik≤w wygl▒da nastΩpuj▒co. Filesystem 1024-blocks Used Available Capacity Mounted on /dev/sda1 30719 22337 6796 77% / /dev/sda3 595663 327608 237284 58% /usr /dev/sda4 1371370 1174 1299336 0% /home /dev/sdb1 1000949 643108 306130 68% /home2 Drugi dysk (sdb1) nie jest w ca│o╢ci przydzielony do /home2/ Partycja wymiany znajduj▒ca siΩ na tym dysku nie zosta│a ujΩta w wykazie. Mo┐esz zobaczyµ, ┐e partycja /home jest najwiΩkszym obszarem na sda i /home2 jest obszarem u┐ytkownika na dysku sdb. Je╢li zamierzasz stworzyµ partycjΩ na pliki robocze (scratch), spool, tymczasowa, pocztow▒ lub newsow▒ nazwij j▒ ./var. FIXME W przeciwnym wypadku prawdopodobnie chcesz utowrzyµ katalog /usr/var i utworzyµ dowi▒zanie symbliczne /var wskazuj▒ce w│a╢nie na ten katalog (/usr/var). Program instalacyjny mo┐e zaoferowaµ zrobiebie tego za ciebie. 5.7. Instalacja pakiet≤w z oprogramowaniem Po przygotowaniu partycji pozosta│a czΩ╢µ instalacji powinna byµ automatyczna. Tw≤j program instalacyjny poprowadzi ciΩ przez liczne menu i pozwoli okre╢liµ sk▒d bΩd▒ instalowane pakiety, na k≤rych partycjach bΩdzeie instalowany Linux itd. Nie zamierzamy tutaj dokumentowaµ wszystkich szeg≤│ow specyficznych dla tej czΩ╢ci instalacji. Jes to czΩ╢µ, kt≤ra r≤┐ni siΩ najbardziej miΩdzy dystrybucjami (utorzy tradycyjnie wsp≤│zawodnicz▒ aby zyskaµ tutaj jak najwiΩcej), lecz jest to r≤wnie┐ jedna z najprostszych czΩsci instalacji. A programy instalacyjne s▒ intuicyjne, z ekranami pomocy, kt≤re mo┐na wywo│aµ niema w dowolnym momencie instalowania pakiet≤w. 5.8. Po zinstalowaniu pakiet≤w z oprogramowaniem Po zinstalowaniu pakiet≤w z oprogramowaniem, je╢li wszystko przebieg│o bez k│opot≤w, program instalacyjny, zanim po raz pierwszy za│aduje j▒dro z twrdego dysku przeprowadzi ciΩ przez kilka procedur konfiguracji poszczeg≤rnych czΩ╢ci systemu. 5.8.1. LILO, LInux LOader czyli │adowacz Linuxa LILO (skr≤t od LInux LOader) jest programem, kt≤ry pozwala za│adowaµ Linuxa (jak r≤wnie┐ inne systemy operacyjne, np. MS-DOS) z twardego dysku twojego komputera. Program instalacyjny spyta siΩ, czy zainstalowaµ LILO na twoim dysku. Je╢li nie posiadasz na tym dysku OS/2, odpowiedz `tak'. OS/2 ma specjalne wymagania, patrz ``Wybrane konfiguracje LILO'' Zainstalowanie LILO jako podstawowego │adowacza system≤w powoduje, ┐e dodatkowa dyskietka startowa staje siΩ niepotrzebna. Przy ka┐dym starcie komputera, mo┐esz powiedzieµ LILO, kt≤ry system ma za│adowaµ. 5.8.2. Tworzenie dyskietki startowej (opcjonalnie) Program instalacyjny mo┐e ci r≤wnie┐ daµ szansΩ utworzenia ``standardowej dyskietki startowej'', kt≤rej mo┐esz u┐yµ do uruchomienia twojego nowo zinstalowanego Linuxa. (Jest to starsza i mniej wygodan metoda, kt≤ra zak│ada, ┐e zwykle bedziesz uruchamia│ MS- DOS, lecz gdy bΩdziesz chcia│ uruchomiµ Linuxa skorzystasz z tej dyskietki startowej.) Aby j▒ zrobiµ, potrzebujesz czystej, foramtowanej dyskietki wysokiej gΩsto╢ci (1.2, 1.44 takiej, jak naped A:) Po prostu kiedy ciΩ o to poprosi program instalacyjny w│≤┐ dyskietkΩ do napΩdu i dyskietka startowa zostanie utworzona. (to nie jest to samo co instalacyjna dyskietka startowa i nie mo┐esz ich wzajemnie zamieniaµ.) 5.8.3. Dodatkowa konfiguracja systemu Procedura poinstalacyjna mo┐e ciΩ r≤wnie┐ prowadziµ przez wiele menu, pozwalaj▒c skonfigurowaµ tw≤j system. To znaczy okre╢lic rodzaj i miejsce pod│▒czenia myszy i modemu, strefΩ czasow▒ i inne parametry. Po orostu staraj siΩ odpowiadaµ na pytania. System mo┐e ci r≤wnie┐ zaproponowaµ utowrzenie kont u┐ytkownik≤w, lub za│o┐enie has│a na koto administratora (root). Nie jest to trudne i zwykle polega na przeczytaniu instrukcji i wykonaniu prosrych czynno╢ci. 6. úadowanie nowo zainstalowanego systemu Je╢li wszystko posz│o zgodnie z planem, powiniene╢ mieµ teraz mozliwo╢µ za│adowania z twardego dysku Linuxa, wykorzystuj▒c do tego LILO. Alternatyw▒ jest za│adowanie Linuxa z nowo utworzonej dyskietki startowej (nie oryginalnej startowej dyskietki instalacyjnej). Po za│adowaniu systemu zaloguj siΩ jako root. Gratulacje! Masz sw≤j w│asny system Linux. Je╢li │adujesz system za pomoc▒ LILO, spr≤buj podczas restartu komputera przycisn▒c (i trzymaµ przyci╢niΩty) przycisj shift, control, lub alt. Pozwoli to na uzyskanie dostΩpu do wiersza zachΩty startowej (boot prompt). Wci╢nij tab, a zobaczysz listΩ opcji. W ten spos≤b mo┐esz za│adowaµ bezpo╢rednio przez LILO Linuxa, MS-DOS lub cokolwiek innego. 7. Po pierwszym uruchomieniu Linuxa Powiniene╢ w│a╢nie patrzeµ na zachΩte do wej╢cia do systemu. Gratulacje! 7.1. Bycie administratorem systemu W zale┐no╢ci od tego jak przebieg│a faza instalacji, mo┐esz chcieµ utworzyµ konta u┐ytkownik≤w, zmieniµ nazwΩ swojego komputera lub skonfigurowaµ (na powr≤t) X. Jest znacznie wiΩcej rzeczy, kt≤re mog│byµ ustawiaµ i konfiguraowaµ, urz▒denia do wykonywania kopii, po│▒czenie SLIP/PPP z dostawc▒ Internetu itp. Powinna ci pom≤c dobra ksi▒┐ka o administrowaniu systemem UNIX. (Sugerujemy Essential Systems Administration, O'Reilly and Associates.) Z czasem nabierzesz do╢wiadczenia. Powiniene╢ przeczytaµ r≤┐ne inne dokumenty Linux JTZ, takie jak NET-2-JTZ czy Printing-JTZ. 7.2. Wybrane konsiguracje LILO LILO jest programem │aduj▒cym systemy operacyjne , kt≤ry mo┐na wykorzystaµ do wyboru w czasie uruchamiania komputera, kt≤ry dok│adnie system oeracyjny ma tym razem zostaµ za│adowany. Sa du┐e szanse, ┐e program instalcyjny automatycznie skonfigurowa│ i zainstalowa│ LILO podczas instalacji systemu (chyba, ┐e u┐ywasz OS/2, wedy powiniene╢ wykonaµ to o czym tutaj piszemy). Je╢li tak, to mo┐esz pomin▒µ resztΩ tego rozdzia│u. Je╢│i zainstalowa│e╢ LILO jako podstawowy (primary) │adowacz systemu, bΩdzie obs│ugiwa│ pierwszy stopie± procesu │adowania systemu dla wszystkich system≤w operacyjnych zainstalowanych na twardym dysku. Jednak┐e mo┐esz pracowaµz OS/2 kt≤ry ma w│asnego │adowacz, Boot Manager. W takim przypadku chesz aby Bot Manager by│ podstawowoym │adowaczem systemu i wykorzystywa│ lilo do za│adowania Linuxa (jako drugorzΩdny │adowacz systemu). Je╢li muszisz skonfigurowaµ LILO rΩcznie, bedzie to wymaga│o edycji pliku /etc/lilo.conf. Poni┐ej przedstawiamy przyk│ad pliku konfiguracyjnego LILO, dla pryzpadku gdy g│≤wn▒ partycj▒ Linuxa jest /dev/hda2, a MS-dOS jest zainstalowany na /dev/hdb1 (na drugim fizycznym dysku). # Powiedz LILO, aby siΩ zainstalwoa│ jako podstawowoy │adowacz systemu na # dysku /dev/hda. boot = /dev/hda # Plik z obrazem programu │aduj▒cego;prawdopodobnie nie powiniene╢ tego zmieniaµ install = /boot/boot.b # Schemat │adowania Linuxa image = /vmlinuz # plik zawieraj▒cy j▒dro label = linux # nadajmy tej pozycji nazwΩ "linux" root = /dev/hda2 # /dev/hda2 jako g│≤wny (root) syste, plik≤w vga = ask # zapytaj siΩ o tryb VGA append = "aha152x=0x340,11,7,1" # dodaj to do zachΩty startowej # (parametry przekazywane do j▒dra) # w cely wykrycia sterownika SCSI # schemat │adowania MS-DOSu other = /dev/hdb1 # To jest partycja MS-DOS label = msdos # nadajemy tej pozycji nazwΩ "msdos" table = /dev/hdb # Tabela partycji drugiego dysku Po zako±czonej edycji pliku /etc/lilo.conf uruchom program /sbin/lilo jako root. W ten spos≤ zainstalujesz LILO na swoim dysku. PamiΩtaj, ze muszisz uruchmiµ /sbin/lilo po ka┐dej kompilacji j▒dra, aby │adowacz wskazywa│ na prawid│owy plik (co╢ czym siΩ teraz nie powiniene╢ zupe│nie przejmowaµ, lecz nale┐y pamiΩtaµ). Zwr≤µ uwagΩ na spos≤b wykorzystania opcji append w pliku /etc/lilo.conf w celu podania parametr≤w startowych, jak to robili╢my uruchamiaj▒c system z instalacyjnej dyskietki startowej. Mo┐esz teraz zrestartowaµ komputer i za│adowaµ system z twardego dysku. LILO za│aduje domy╢lnie system kt≤ry jest opisany w pliku konfiguracyjnym jako pierwszy. Aby uzyskaµ dostΩp do wiersza zachΩty starowej i menu dostΩpnych system≤w, trzymaj w czasie startu komputera przyci╢niΩty klawisz shift, control lub alt; powiniene╢ zoaczyµ tak▒ zachΩtΩ: Boot: Podaj teraz etykietΩ/nazwΩ systemu operacjnego jak▒ nada│e╢ ka┐dej pozycji w pliku /etc/lilo.conf; w tym przypadku bΩdzie to albo linux albo msdos, lub wci╢nij tab aby uzyskaµ listΩ etykiet. Za│≤zmy teraz, ze chcesz wykorzystaµ LILO jako drugorzΩdny │adowacz sytemu,np. gdy chcesz │adowaµ Linuxa za pomoc▒ Boot Managera systemu OS/2. Aby za│adowaµ system z Partycji Linuxa pod Boot Managerem niestety musisz utworzyµ tΩ partycjΩ za pomoc▒ programu FDISK systemu OS/2 (nie programem fdisk w dystrybucji Linuxa) i sformatowaµ j▒ jako FAT lub HPFS, tak aby OS/2 o niej wiedzia│ (podziekuj IBM). Aby LILO │adowa│o Linuxa za pomoc▒ Boot Managera, chcesz aby LILO zainstalowa│o siΩ tylko na partycji g│≤wnej Linuxa (w naszym przyk│adzie jest to /dev/hda2). W takim przypadku plik konfiguracyjny LILO bΩdzie wygl▒da│ nastΩpuj▒co: boot = /dev/hda2 install = /boot/boot.b compact image = /vmlinuz label = linux root = /dev/hda2 vga = ask Zwr≤µ uwagΩ, na zmianΩ w wierszu boot. Po uruchomieniu /sbin/lilo powiniene╢ byµ w stanie dodaµ partycjΩ Linuxa do listy Boot Managera. Ten sam schemat postΩpowania powinien dzia│aµ r≤wnie┐ w przypadku innych system≤w operacyjnych. 8. Uwagi administracyjne 8.1. Warunki korzystania Prawa autorskie do tego dokumentu nale┐▒ do 1996 by Eric S. Raymond. Mo┐esz swobodnie korzystaµ z tego dokumentu, rozpowszechniaµ i kopiowaµ pod warunkiem, ┐e: ╖ Nie zmienisz lub pominiesz tej notaki o prawach autorskich ╖ Nie zmienisz lub pominiesz wesji i daty niniejszego dokumentu. ╖ Nie zmienisz lub pominiesz odno╢nik≤w zawartych w dokumencie, wskazuj▒cych gdzie mo┐na uzyskaµ najnowsz▒ wersjΩ tego dokumentu. ╖ Jasno znazaczysz wszelkie skr≤ty, zmiany lub wersje. Powy┐sze ograniczenia maj▒ na celu ochronΩ potencjalnych czytelnik≤w przed niepoprawnymi lub nieaktualnymi wersjami. Je╢li my╢lisz, ┐e znalaz│e╢ wyj▒tek o tej regu│y, zapytaj mnie. 8.2. PodziΩkowania PodziΩkowania dla Matta D. Welsha, kt≤ry zapocz▒tkowa│ ten dokument. Usun▒│em wiΩkszo╢µ specyficzn▒ dla dystrybucji Slackware i ukierunkowa│em reszte dokumentu na istalacjΩ z napΩdu CD, lecz znaczna czΩ╢µ dokumentu nadal nale┐y do niego, Wersja 4.1 by│a znacz▒co ulepszona dziΩki uwagom David Shao <dshao@best.com>. 9. Od t│umacza Prawa autorskie t│uamczenia nale┐▒ do (c)1997 piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl. WersjΩ polsk▒ mo┐na rozpowszechniaµ na warunkach opisanych powy┐ej. Zmiany w stosunku do wersji angielskiej: ╖ wiekszo╢µ odno╢nik≤w do komputer≤w zagranicznych zosta│a zamieniona na odno╢niki do ich polskich kopii. Najnowsze wersje przet│umaczonych na jΩzyk polski dokument≤w HOWTO szukaj tutaj: http://www.jtz.org.pl <http://www.jtz.org.pl/>. Kontakt z osobami zajmuj▒cymi siΩ t│umaczeniami: jtz@ippt.gov.pl. Powodzenia.